festa de sa
chibudda dorada
de bànari

Editzione 2024
Sàpadu su 20 e 21 de trìulas
Bànari (SS) – Sardigna

Sagra della cipolla dorata di banari

Manna, indeorada, nuscosa. Sa chibudda de Bànari est. Pintada in milli cuadros dae s’artista Giuseppe Carta, como est cosa iscoberta dae sa ristoratzione de calidade. In sa biddighedda de su Meilogu l’ant semper piantada e in su tempus coladu fit mànigu pretziosu contra a sos murrunzos de un'istògomo privu de proteinas e de carboidratos. Nânt-chi, unu tempus, fintzas sas concas de sos banaresos fint a ghisa de chibuddone de su logu. Su segretu de custa bonidade? De seguru sa variedade, ma fintzas sos terrinos luzanitos e ricos de trachite ruja seberados pro la pònnere.

("Le cipolle di Banari, profumate e deliziose"; La Nuova Sardegna; 20 de trìulas de su 2011; in lanuovasardegna.it)

Raccolta cipolle - Ph Rosella Sale - DSC_3759 M

Sa Chibudda Dorada de Bànari

Sa Chibudda Dorada de Bànari est de seguru su mànigu nòdidu pius rapresentativu de sa Bidda de sa Pedra Ruja. Sighida a pònnere in su tempus, est una variedade de chibudda locale cun propiedades organulèticas ùnicas e chi creschet in sas cussorzas de Meilogu ebbia. La podes connòschere deretu gràscias a sa particulare forma sua. Manna e lada est, un’aizu cupuda in sa parte de susu. Su pesu sou nch’est intre sos 400 grammos e su chilu e mesu. Dorada li narant pro sa bestimenta sua esterna in colore de oro atzesu e lugorosu cando chi in intro si presentat cun pizos in colore de avòriu. Su tastu repentinu durche e dèghidu nos ponet a tretu de milli impreos in coghina. De pius, est possìbile a l’arribbare a longu in logu iscuru e asciutu.

B’at àpidu unu tempus chi sa Chibudda Dorada de Bànari…

creschiat a muntones: semper connota in sos sartos de su logu, nde produiant a cantidades e la bendiant peri sos mercados de totu sa Sardigna de susu.

Sos annos ‘50 de su sèculu coladu però, forsis pro more de una mancàntzia de càmbiu generatzionale intre produtores e de un’abbandonu progressivu de sos campos, b’at àpidu una miminada de sa produtzione. Dae tando in susu sa Chibudda Dorada de Bànari est cosa pro pagos, manigada mescamente in bidda e posta chentza pretesas de cummèrciu. Cun sa prima festa sua, su 2003, e pro mèdiu de una valorizatzione chi tando comintzeit, sa produtzione est torrada a crèschere. Mancari ancora oe siat unu produtu pagu difùndidu, sa Chibudda Dorada de Bànari est como connota in totu sa Regione e prus de una borta nch’est in sas classìficas gastronòmicas de sas chibuddas prus bonas de Itàlia, fintzas barighende·nche sas làcanas.

Che a totu sas cosas pius genuinas, custa chibudda est unu produtu de istajone e la podes agatare sos meses istiales ebbia, mescamente in trìulas e cando b’est sa Festa de sa Chibudda Dorada de Bànari.

sighi a lègere Serra

DURCURA ISPANTOSA

CHEF ZAGO (1)

Crua, in padedda, frisciolu o furru…

Sa Chibudda Dorada de Bànari, gràscias a su sabore sou carignosu e a s’aroma delicadu est su chi bi deghet pro sas rezetas tuas! Ma podet èssere fintzas protagonista de sos piatos tuos, servida sola cun totu sa maestosidade sua: est bastante a l’ispacare in bator, a b’agiùnghere unu filu de ozu e un’aizu de sale, a nche la pònnere in furru pro mesora e mi’ a issa... in pessu ifurrada: unu fiore caramelladu mannu e ammajadore cun nuscu ùnicu.

SAGRA DELLA CIPOLLA DORATA DI BANARI

DAE SU SÈMENE A SA CHIBUDDA

UNU PROTZESSU PRODUTIVU SUSTENÌBILE

Fine Austu
Si sèmenat s’arzola

Sos sèmenes otènnidos dae sa produtzione de s’annu in antis cherent piantados in intro de s’arzola in ue b’at terra concimada cun ladàmine cumpridu, chentza fertilizantes chìmicos e abbada cun amore. Sas piantinas noas ant a restare innoghe, creschende sulenas, pagu pius o mancu pro 60 dies.

Santuaini
Si preparat su terrinu

Cando chi sas piantinas creschent afortiende·si in s’arzola, sos massajos si dèdicant a sa preparatzione de su terrinu, laurende·lu, fresende·lu e fatende·li sos surcos

Santandria
Si ponent sas piantinas in su terrinu

In fines est lòmpidu su momentu e sas piantinas mudant dimora: dae s’arzola nche las ponent in su terrinu, a un’ala e a s’àtera de su matessi surcu in ue s’ant a pòdere isvilupare e crèschere.

Santandria-Trìulas
Peristantu si contivizant sas piantas

A custu puntu cada piantina at a crèschere de sesi. De cada manera at a àere bisonzu de amore, contivizu e manos espertas. Manu manu chi creschet est netzessàriu a nch’acurtziare sa terra a su bulbu pro nde fatzilitare s’isvilupu e, in casu de sicagna, sighire a abbare.

Trìulas
Prontos pro boddire

Coladu s’atunzu, s’ierru e fintzas su beranu, acò·lu su momentu de boddire. E ant a èssere sas matessi manos de su massaju a nde bogare dae su terrinu sas chibuddas.

22 de Trìulas
Isetende·bos in Bànari

A pustis de tantu traballu est lòmpidu in fines su momentu de tastare sa durche e sutzosa chibudda in pessu boddida. Tue puru la cheres assazare o nde cheres comporare una casceta? Isetende ti semus in Bànari custu istiu e pro sa Festa de sa Chidudda Dorada.

Peristantu...
Sos massajos preparant sos sèmenes pro s’annu a pustis

Che a totu sas grandes istòrias, fintzas custa tenet unu finale cuadu. Cando chi nois semus isbeliende·nos in coghina cun sas chibuddas nostras, a sa muda sos massajos sunt sighende·bi·la cun su contivizu de su ciclu produtivu: unos cantos bulbos seletzionados los lassant in terra pro chi boghent fiores e sèmenes chi, una borta leados, postos a asciutare a su sole pro 2 o 3 dies e fatu-fatu irranados, sunt prontos pro s’arzola. Su sèmene no est ìbridu e no lu còmporant in su market, ma est trasmìtidu gai dae una generatzione a s’àtera.

FESTA DE SA CHIBUDDA DORADA 2024

PROGRAMMA AGIORNADU

Bànari (SS) – Sardigna

su 20 e 21 de Trìulas de su 2024

intantu, Abaida su programma de s'editzione in antis

oras 08:30

  • Essida a pee conca a “Pala ‘e Idda”. Movende dae s’info point de Piatza de Santu Jagu, Beniamino Carta bos at a ghiare in camineras dìligas pro nessi duas oras finas a Sa Pinneta cuada in cùcuru de monte. S’inditu est de si pònnere botas dèghidas e de si leare in fatu un’aizu de abba.
  • Essida in Mountain Bike. Movende dae s’info point de Piatza de Santu Jagu, s’assòtziu isportivu Trumabikers bos at a acumpagnare in una ciclo-pedalada peri sos tretos de Bànari ammentende a Luca Melis (a 20 annos dae sa dispedida sua). (Iscritzione 10 € cun bustu)

Isgàrriga innoghe sa liberatòria -> liberatoria ciclo pedalata

Isgàrriga innoghe sa Mapa e s’altimetria de su percursu -> Mappa        e        Altimetria

  • Abertura mustra “Identità della Sardegna” a incuru de sa Fondazione Logudoro Meilogu in Piatza de sas Bòvedas

oras 12:30

  • Aperitivu in su campu de chibudda. In “Cossedda”, intrende·nche dae carrela de Tàtari, Pascale e Maria isetende bos sunt in sos campos de regorta pro un’assazu cun binos de Binzas Deriu, cun sos salumes Cadoni, casu e cogoneddos cun chibudda de su furru Pinna de Bànari. (Preju de s’assazu 5€)

oras 13:30

  • Bustu. In Piatza de Santu Jagu cun sas mesas de sa Proloco de Bànari: sartitza e chibudda arrustu, iscialada, pane e bìbita frisca.

oras 14:00

  • “Libri all’aria”. In mesu de sas àrvures de “Sa Caminera” nostra ammajadora, in pare cun sa Biblioteca comunale de Bànari, amus a pòdere colare una borta de die de assussegu lassende·nos·nche a palas su caldu istiale, legende unu lìberu galanu e agatende un’aizu de recreu.

oras 18:00

  • Tricirco presentat Tric&Trac. Tempus de gosu pro totu sa famìlia cun giogos de linna, antigos e de su connotu in Piatza de Gramsci (“sa Pramma”)

oras 18:30

  • Inauguratzione de sa festa, in presèntzia de sas autoridades, de totu sos assòtzios e cun sa partecipatzione de su grupu folk Bubalis de Sìligo. Istranzos de onore su tenore famadu Francesco Demuro e su Chef nòdidu Luigi Pomata. A sighire, sa prima cerimònia de intregu de su prèmiu “Cipolla Dorata di Banari”, rapresentadu dae s’iscultura pretziada donada dae s’artista Giuseppe Carta (punghe innoghe pro nd’ischire de pius); cunsigna de sos reconnoschimentos a chie, cun s’aficu sou, at ischidu valorizare sa Chibudda dorada de Bànari; cuncursu e premiatzione a su produtore cun sa Chibudda Dorada pius manna

oras 20:00

  • Mostra coghinera de su Chef Luigi Pomata (punghe innoghe pro nd’ischire de pius)
  • Abertura de sos stand culinàrios cun sas Proloco de Bànari, Tiesi, Ùsini, Uri, Biddanoa Monteleone e s’Oberaia de Santu Larentu.
  • Mùsica in palcu cun sos Sintonia

oras 23:00

  • Dj set cun Marcellino

In intro de s’eventu amus a iscobèrrere comente si faghet su sabone naturale cun s’ozu ermanu de produtzione locale. Mustra a incuru de su molinu Delogu de Ìtiri Cannedu.

Mustra “Identità della Sardegna” a incuru de sa Fondazione Logudoro Meilogu

Una mustra chi aunit su bestire traditzionale de Bànari cun su realismu pitòricu chi domineit s’iscena artìstica sarda de sa prima meidade de su 900. Sos pintados de sos grandes mastros sardos s’atopant cun sa galania de su costùmene antigu de Bànari (postu in mustra dae sa Proloco de Bànari).
Sa mustra l’ant a aprontare in Piatza de sas Bòvedas

Prèmiu "Cipolla Dorata di Banari" de s'artista Giuseppe Carta

At a èssere un’iscultura pretziada de s'artista banaresu Giuseppe “Pepinu” Carta a rapresentare su Prèmiu "Cipolla Dorata di Banari" chi l’ant a intregare in sa cerimònia de cunsigna, novidade de sa Festa de ocannu. S’iscultura, cun forma nòdida de chibudda banaresa, est fata e donada dae s’artista matessi a sa Pro Loco de Banari pro s’eventu cerimoniale

Francesco Demuro istranzu de onore de sa Festa de sa Chibudda Dorada de Bànari

Gai comente bois azis a colare sa die de su 22 de trìulas in sa Bidda de sa Pedra Ruja, goi etotu fintzas su tenore famadu, intre sos pius mannos peri su mundu, at a èssere istranzu nostru pro totu s’eventu!

Mustra coghinera e assazu cun su Chef Luigi Pomata

Connotu comente “Lo Chef del Tonno rosso”, Luigi Pomata sèberat sa Chibudda Dorada de Bànari pro sas rezetas suas dae su 1997. A sa Festa non ti perdas sa proa de su chef nòdidu pro bi la sighire, a sero, cun s’assazu de sos piatos suos cun Chibudda

Primos piatos

  • Su Chef proponet

    Malloreddus cun crema de chibudda dorada de Bànari, casu erveghinu fusu cun presutu, pane, binu/abba

  • Pro Loco Uri

    Culurzones de regotu cun vellutada de chibudda cun toforanu, purpuza e regotu mùstiu, pane, binu/abba

Segundos piatos

  • Pro Loco Banari

    Sartitza e chibudda de Bànari arrustu; pane, binu/abba

  • Pro Loco Thiesi

    Punta de bitellu in furru cun patata, chibudda in agrudurche (stand pro celìacos), Impanadas de peta, pane, binu/abba

  • Pro Loco Usini

    Bombas de birdura, cun chibudda e casu erveghinu; pane, binu/abba

  • Pro Loco Villanova Monteleone

    Turta salida de patata e chibudda cun casu erveghinu, pane, binu/abba

Fruta e durches

  • Oberaia Santu Larentu

    Seadas (durche tìpicu), fruta frisca

  • Pro Loco Thiesi

    Tericas (durche tìpicu)

UN’EVENTU SALUDE & TRIGU

“SALUDE & TRIGU” est su programma-cuadru de sa Càmera de Cummèrciu de Tàtari chi “intervenit in sa valorizatzione turìstica de sos eventos culturales e de su connotu de su Nord Sardigna cun sa punna pretzisa de aprontare oportunidades noas de isvilupu e crèschida pro sas impresas de su logu. Unu Programma innovativu, chi oferit a sos beneficiàrios sa possibilidade de valorizare sas manifestatziones de traditzione in un’òtica de sistema, favorende su mezoru cualitativu issoro”.

Sa Festa de sa Chibudda de Bànari est un’eventu organizadu dae sa Pro Loco Bànari e finantziadu dae “SALUDE & TRIGU”. Nch’est in intro de sos 50 mezus eventos de su Nord Sardigna: “50 ocasiones pro iscobèrrere unu mundu de cultura, enogastronomia e natura ammajadora”.

La Sagra della Cipolla di Banari è un evento organizzato dalla Proloco Banari e finanziato da “SALUDE & TRIGU”. È inserito nel programma dei 50 eventi migliori del Nord Sardegna: “50 occasioni per scoprire un mondo di cultura, enogastronomia e natura incantevole.”

ARTÌCULOS E NOAS

A l’ischis chi totu cantos nde faeddant? Iscoberi artìculos e noas de sa Chibudda Dorada e de sa Festa de Bànari

ISETENDE TI SEMUS

Pro sa Festa de sa Chibudda Dorada de Bànari

Iscubre sas fòtòs de sas editziones in antis!

Semus un’assòtziu turìsticu chentza punnas de lucru chi promovet s’isvilupu socioculturale de sa Bidda de Bànari, valorizat sas galanias de su territòriu e acùrtziat a sa piatza, logu naturale de atopu, sas pessones. In pius de promòvere sa coesione sociale, nos proponimus de gestire e mantènnere bias in su tempus totu sas manifestatziones chi sunt un’atratzione e contribuint a creare valore econòmicu e a immanniare sa cultura locale, mèdiu essentziale de autodeterminatzione.

www.prolocobanari.com

Sighi·nos in sos social

Cuntata·nos

Email: prolocobanari@gmail.com

logo

Pàgina in sardu a incuru de s’Ufìtziu limba sarda de Bànari – Progetu “Vìvere in sardu” 2023

Pro Loco Banari APS | Sede legale: Via Eleonora d’Arborea 32, Banari (SS) – 07040 | Sede operativa: Via Trieste, ex scuola elementare, Banari (SS) – 07040 | C.F. / P.IVA: 02724510900 | PEC: proloco.info@pec.it